فن کویل آخرین بخشی از یک سیستم تهویه مطبوع است که به صورت مستقیم در ساختمان های مسکونی، تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه شامل یک فن دمنده و یک مبدل حرارتی (کویل) سرد و گرم است تا عمل انتقال حرارت و تهویه هوا را به صورت جابجایی اجباری انجام دهد. به هر کویل دو لوله متصل می شود که یکی لوله ورود آب گرم از بویلر در زمستان یا لوله ورود آب سرد چیلر در تابستان و دیگری لوله مخصوص برگشت آب به موتور خانه مرکزی است. فن کویل ها می توانند هم به صورت دستی توسط سوئیچ خاموش/روشن و هم از طریق ترموستات کنترل شوند و به دلیل سادگی و انعطاف پذیری در نصب و راه اندازی، می توانند نسبت به دیگر سیستم های HVAC مشابه، اقتصادی و کاربردی تر باشند.
اجزای تشکیل دهنده ی فن کویل
1- کویل های گرمایش و سرمایش
2- فن
3- فیلتر هوای با قابلیت تعویض و شستشو
4- شیرهای فلکه و هواگیری
کنترل درجه حرارت توسط ترموستات، مقدار رطوبت توسط هیومیدستات، مقدار هوا توسط فن و مقدار هوای تازه به روشهای متداول انجام می‌شود. استفاده از هوای تازه نیازمند تنظیم درجه حرارت آن تا دمای اتاق است تا در صورت خاموش بودن فن کویل، افراد احساس عدم آسایش نکنند و فیلتر، از نوع فیلتر خشک بوده که قابل شستشو است.
امروزه فن کویل ها از نظر محل نصب در اشکال و طرح های مختلفی ساخته می شوند که عموما عبارتند از فن کویل سقفی توکار، سقفی زمینی، دیواری، کاستی یک طرفه و کاستی چهار طرفه.
- فن کویل سقفی توکار یکی از انواع پرکاربرد است. از ویژگیهای این مدل داشتن فیلتر قابل شستشو، تعمیر و نگهداری آسان و مهمتر از همه صدای کم است.
- فن کویل سقفی زمینی نوعی دیگر است که در انواع بالازن و یا روبروزن ارائه می شود و بسته به نوع کاربری می تواند به صورت روکار، در سقف یا زمین نصب شود.
- فن کویل دیواری از انواع پرکاربرد دیگری است که در مکان هایی که از سرمایش مرکزی استفاده می کنند به جای اسپلیت یونیت ها استفاده می شود.
- فن کویل کاستی که نوعی پر طرفدار است و به واسطه نصب و اجرای آسان و همچنین پوشش همه جهات در نوع چهار طرفه آن به میزان زیادی مورد استفاده قرار می گیرند.
انوع فن کویل از نقطه نظر موقعیت لوله های کویل بر دو نوع دست راست و دست چپ تقسیم می شوند. در لوله کشی موتورخانه تا فن کویل، برای کارکرد دو فصلی (تابستانی-زمستانی) دو سیستم زیر استفاده می گردد:
فن کویل و سیستم دو لوله ای (Two Pipe System)
سیستم دو لوله ای از یک لوله رفت و برگشت مشترک برای سیستم تابستانی و زمستانی استفاده می شود که بیشتر در مناطقی که اختلاف دمای تابستان و زمستان کم است استفاده می گردد.
فن کویل و سیستم چهار لوله ای (Four Pipe System)
در سیستم چهار لوله ای از دو سری لوله رفت و برگشت مجزا جهت سیستم تابستانی و زمستانی استفاده می گردد. این سیستم بیشتر در مناطقی که نیاز به کنترل انعطاف پذیرتری از لحاظ درجه حرارت دارند استفاده می گردد.
از ویژگیهای فن کویل های جدید می توان به صدای بسیار کم، کویل سه ردیفه، دارا بودن الکتروموتور 4 سرعته با سیم پیچی جدا برای هر دور، طراحی مناسب با ارتفاع کم، قابلیت تغییر جهت اتصال لوله و مبدل حرارتی با بازده بالا اشاره کرد.
فن کویل سقفی توکار
فن کویل سقفی زمینی
فن کویل دیواری
از ویژگی های بارز این مدل، دارا بودن لوله های مسی فین دار، فیلتر قابل شستشو، نظافت خودکار، عملکرد بیصدا، پیشگیری از هوای سرد و اشغال فضای اندک می باشد.
فن کویل کاستی یک طرفه و چهار طرفه
